Apothekers en huisartsen in de regio Gorinchem hebben dagelijks te maken met medicijntekorten. Boze en verdrietige mensen aan de balie tot gevolg. Soms leidt dit zelfs tot agressie. Wouter Pannekoek, secretaris van de regionale apothekersvereniging: ,,Als iemand aan je gezondheid komt, raakt dat heel diep. Ik begrijp die emotie wel.”

Wouter Pannekoek is zelf apotheker in Hardinxveld-Giessendam en secretaris van de Coöperatie Apothekers Organisatie aan de Merwede. Hij spreekt veel collega’s en huisartsen en overal speelt hetzelfde verhaal. Pannekoek: ,,Door het medicijntekort zijn steeds meer ziektebeelden niet goed behandelbaar. Denk bijvoorbeeld aan kinkhoest, epilepsie, parkinson en depressie.” 

ASTMA

Ook is er een tekort aan medicijnen tegen astma. Pannekoek: ,,Op dit moment speelt een tekort voor astma-medicatie bij kinderen onder de vier jaar. Deze benauwdheidsklachten kunnen we door het tekort niet meer behandelen. We zijn nu aan het zoeken met de kinderartsen uit het Beatrixziekenhuis naar een passende oplossing.”

Als medicijnen niet leverbaar zijn, gaan we altijd op zoek naar een alternatief. Het lukt eigenlijk altijd.

Bert Bron is huisarts in Hardinxveld-Giessendam. Hij heeft dagelijks contact met verschillende apothekers. ,,Als medicijnen niet leverbaar zijn, gaan we altijd op zoek naar een alternatief. Dat gebeurt dagelijks tegenwoordig. Dit kost ontzettend veel tijd, zowel voor ons als voor de apothekers. Maar het lukt eigenlijk altijd.”

Het tekort aan medicatie tegen astma bij kinderen leidt tot meer ziekenhuisopname, denkt Bron. ,,Het inhalatiemiddel tegen astma voor kinderen, waar nu een tekort aan is, zorgt ervoor dat kinderen thuis kunnen blijven en niet naar het ziekenhuis hoeven. Dat staat nu onder druk. Het is zorgwekkend dat een land als Nederland tekort heeft aan medicijnen.”

RODE ZEE

Het tekort aan medicijnen speelt internationaal en heeft verschillende oorzaken. Pannekoek: ,,Ten eerste worden medicijnen veelal geproduceerd in India en China, omdat dat goedkoper is. De lange lijnen maken het tot een logistieke uitdaging om de medicijnen in Europa te krijgen.” In een onrustige wereld wordt de uitdaging alleen maar groter, zo zaten er bijvoorbeeld vrachtschepen met medicijnen vast die aangevallen werden in de Rode Zee. 

In Nederland is het probleem echter groter dan in buurlanden, zo meldt Bogin, de branchevereniging van medicijnfabrikanten. Pannekoek: ,,Nederland heeft een preferentiebeleid. Per geneesmiddel met dezelfde werkzame stof wordt één voorkeursmerk vergoed door de verzekeraar. Dit is heel succesvol geweest sinds 2006, het heeft veel zorgkosten bespaard. De prijs is met 80 procent afgenomen, omdat leveranciers tegen elkaar op gaan bieden om te mogen leveren.”

VASTGELOPEN

In tijden van schaarste loopt dat systeem vast. ,,De kostprijs is in sommige gevallen gelijk aan de inkoopprijs. Dit betekent dat het voor de fabrikant niet aantrekkelijk is om te leveren aan Nederland. Als er tekorten zijn, levert hij liever aan een ander land, dat meer betaalt. Het beleid is lang goed geweest voor de zorg in Nederland, maar nu richt het juist schade aan.”

Het tekort werkt vooral vertragend, dat vraagt geduld van ons allemaal, ook van de patiënt.

Dat merkt Bert Bron ook, als huisarts. ,,Patiënten zijn vaak ongerust als hun vertrouwde medicijn niet aanwezig is. Dat is begrijpelijk, maar niet altijd nodig. Het steeds overleggen hierover met de apotheker kost ons veel tijd. Soms moet de apotheker ook in overleg met de specialist, ook die is er tijd aan kwijt. Het tekort werkt dus vooral vertragend, dat vraagt geduld van ons allemaal, ook van de patiënt.”  

LIJST

Om die vertraging iets op te lossen, is er een plan gemaakt. Bron: ,,Als huisartsen en apothekers in onze regio hebben we een lijst gemaakt met gelijkwaardige alternatieve medicijnen die we met elkaar hebben goedgekeurd. Dat scheelt heel wat telefoontjes.”    

Toch kunnen huisartsen en apothekers geen structurele oplossing bieden. Er moet een dialoog op gang komen tussen verschillende partijen. Pannekoek: ,,De verzekeraars, het ministerie en apothekers moeten samen naar een ander systeem over.” Die eerste twee partijen voelen echter de druk nog niet. ,,Zorgverzekeraars staan best open voor andere modellen, maar zij kijken meer macro-economisch, over lange termijn en naar het geheel, niet per ziektebeeld.”

FRUSTRATIE

Ook voelen zij de pijn niet direct. Pannekoek: ,,Wij voelen die pijn wel, aan de balie, van de patiënt. We merken verdriet, frustratie, onbegrip en soms zelfs agressie aan de balie.” Ook financieel merken apothekers dat het spaak loopt. ,,Wij kopen medicijnen in, maar als de patiënt die niet wil omdat het niet het eigen merk is, blijven wij met de kosten zitten. De bedrijfsvoering van de apotheek staat daardoor onder druk.”  

Als de apothekers omvallen, wordt de toegankelijkheid van de zorg minder. Patiënten moeten dan verder rijden voor hun medicijnen. Een achteruitgang van de toegankelijkheid van de zorg is voor Den Haag een reden om in te grijpen. Zover is het echter nog niet. Pannekoek: ,,Het probleem is bekend in Den Haag en het komt ook steeds vaker naar voren in de media. Toch heeft het nog geen prioriteit.”  

AANPASSEN

Bron wil de patiënten graag geruststellen. ,,Natuurlijk is het medicijntekort erg vervelend en eigenlijk onacceptabel. Toch doen wij er op lokaal niveau samen met de apothekers alles aan om steeds met goede alternatieven te komen en in de meeste gevallen zijn die er ook. Er is nog geen sprake van onveiligheid. Het is vooral een kwestie van - hopelijk tijdelijk - aanpassen aan de situatie.”

Bron: Het Kompas - Hardinxveld-Giessendam.nl - door Agnes Krijnen

_{Foto: Cyreille van Halberstadt}